Sicilia

Sicilia is eigenlijk het gebied waar het landschap "de gulden middenweg tussen uitbundigheid en ingetogenheid niet kent", aldus Prins Salina, een karakter uit het boek Il Gattopardo (de luipaard); een boek dat decennia lang verboden lectuur was in Italië.

Alles lijkt hier te neigen naar buitensporigheid: het verblindende licht van de zon, de intense diepblauwe kleur van de zee, de zongeblakerde rode pannendaken van de huizen, het helle wit van de zoutvelden en het meer dan overdadige groen van de tuinen. De aanblik van zoveel overstelpende contrasten raakt ieder mens. Vorstelijk en exotisch, boeiend en mysterieus, rijk aan kunstschatten en belangwekkende vindplaatsen, Sicilia biedt het ganse scala aan iedere bezoeker die er oog voor heeft. Slechts de bevooroordeelde doet dit eiland af als bakermat van Maffia en Etna; er is echter zoveel meer.

Palermo, stad van vreemdelingen en kerkgangers
Het oude Al Kalisaq, zo geheten ten tijde van de Normandiërs, is in de loop der eeuwen geworden tot Palermo. Deze stad straalt een betovering uit, zowel voor de toerist als voor de bewoners. Ondanks een wat slordig ogende, moderne uitbreiding van de stad, die zich aan drie zijden( bij de vierde belandt je in de zee) heeft voltrokken, blijft de historische kern van een onvergankelijke schoonheid. Duidelijk waarneembaar is nog steeds de Middeleeuwse opzet en aanleg, gekarakteriseerd door de nauwe, bochtige straatjes, het laatste ter compensatie van de hoogteverschillen. Het grootse kerkplein is geweldig en ligt exact in het hart van de stad. De vier recht lopende hoofdstraten verdelen de stad in afzonderlijke wijken, waar we veel terugvinden van de verschillende beschavingen die ooit over Palermo heersten: van de Grieken tot de Romeinen, van de Byzantijnen tot de Arabieren, naar de Normandiërs en later van het huis van Aragon naar het meest recente huis van Anjou.

In ieder dorp en elke stad op het eiland adem je het verleden in, verrijkt met en door de zon, de zee en de bevlogen passies van de bewoners. Een godvruchtig volkje die Sicilianen, belichaamd in Monreale, de "stad van goud" met zijn schitterende kathedraal in Normandische stijl die ten tijde van de bouw in 1174 de grootste van Europa was. Met zijn Middeleeuwse mozaïekwerk, Rococò-kapel en klooster, één der mooiste voorbeelden van Siciliaanse kunst.

Slobberwijn en oude schepen
Wat precies maakt Marsala nu eigenlijk zo beroemd? Misschien door de rol die de stad gespeeld heeft bij de Italiaanse eenwording of misschien door de wijnteelt die hier omstreeks eind 18e, begin 19e eeuw door een aantal Engelsen ter hand werd genomen. Hoe het ook zij, de beroemde klank die Marsala met zich meevoert, resoneert het beste in de oren van de wijnkenner, meer nog in die van de fijnproever. De druivensoort die hier geteeld wordt komt uitsluitend voor in de streek rondom Trapani en Palermo en wettelijk is vastgelegd dat zij minstens vier jaar moeten rijpen, teneinde aan de vastgestelde kwaliteitsnormen te voldoen. We praten hier dus niet over een lekker "slobberwijntje", maar dit hoogwaardig product dient per teug en mondjesmaat gesavoureerd te worden. En ook vandaag de dag nog verspreidt het landschap de geur van wijn en de typerende, enigszins ziekelijk makende geur, vanwege het gistingsproces, bereikt onze neusgaten op de talloze plaatsen waar wijn geproduceerd wordt, de "bagli".

Het archeologisch museum, gelegen in de Baglio van Anselmi, is zeer de moeite van een bezoekje waard. In één van afdelingen vinden we het scheepswrak, 10 meter lang, drie meter breed, van een Punisch schip uit de derde eeuw v.C., dat in 1970 in de buurt van Capo San Teodoro boven water werd gehaald.

Klimmen en skieën op een vuurspuwende berg
Eén van de belangrijkste, actieve vulkanen in de wereld vinden we hier. Het is de inmense krater van de Etna met zijn naar zee aflopende hellingen die de lava levert en zodoende de vruchtbare voedingsbodem vormt voor citroenen, druiven en vruchtbomen, maar tevens voor de dichte bossen, kastanjebomen, eiken en grove dennen. Het is een fysiek dappere poging en zeker de moeite waard om de wandeling rondom de vulkaan te maken. Iets minder inspannend is dezelfde route, weliswaar lager op de helling, per trein. Maar ook per auto valt men van de ene contrastrijke fascinatie in de volgende, een soort troosteloos maanlandschap boven je en lager op de helling een grote "oase".

We laten thans het schilderachtige vakantieoord Nicolosi achter ons en vervolgen de Etna-route, genietend van dit geologisch interessant gebied.Vanaf midden april tot oktober kunnen doorgewinterde "klimgeiten", semi-bergbestormers dus, dichter bij de rand van de krater komen, althans op een beperkt aantal plaatsen om vanaf daar een adembenemende blik te werpen op een stukje evolutie.
Als u hier toch bent, mag u eigenlijk ook Pedara, temidden van oude kratertrechters, Zafferana Etnea en Linguaglossa niet missen. De laatste ligt op de oosthelling en is het centrum voor houtverwerking en een ideale uitvalsbasis voor verdere tochtjes. Hier begint ook de weg naar het skistation Mareneve, op 1800 m hoogte, die dwars door de dennenbossen omhoog slingert.

Natuurlijk werpt de Etna ook zijn schaduw op talloze andere schilderachtige en romantische plekjes, zoals bijv. Taormina, een internationaal vermaarde vakantiebestemming die nauwelijks aanprijzing behoeft.

De vis wordt duur betaald
We doen even Scopello aan, een klein vissersdorp in de provincie Trapani, en binnen de zeevaart berucht vanwege de rotspartijen onder water. De baaien daarentegen hebben schitterende zandstranden en op dit punt vinden we op het land ook een aantal uitkijktorens waar al vele millennia lang ogen de zee afspeuren op zoek naar elke mogelijke vijand. We rijden nu zo'n kilometer of 7 langs de kust en komen dan in het Zingaro Natuur Reservaat. De natuurlijke omgeving op deze plek is juist zo fascinerend vanwege het contrast tussen de bergen en de zee. In tal van vissersdorpen hier langs de kust wordt de vis eigenlijk nog steeds op dezelfde manier gevangen als duizenden jaren geleden. Er wordt hier veel gevist op tonijn en een variant daarvan is de ""aidunghe", een soort die door overbevissing nog slechts sporadisch voorkomt. Dwalend door het reservaat kom je een rijke verscheidenheid aan pijnbomen, olijfbomen, wijngaarden, dwergpalmen, amandelbomen en Johannesbroodbomen tegen.

Primaire kleuren en schoon, schoner, schoonst
We treden nu even buiten de gebaande toeristische paden en komen dan terecht in de Eolische archipel. Deze archipel bestaat uit zeven eilanden met Stromboli als de meest bekend klinkende. Al deze eilanden danken hun bestaan, dus het feit dat ze nu boven water uitsteken, aan vulkanische erupties, die ooit onder water plaatsvonden. Dit hele gebied is geologisch bijzonder interessant, mede omdat het zich bevindt op één van de breuklijnen tussen Europa en Afrika. De eilanden zijn begiftigd met romantische baaien en stranden, terwijl er van vergiftiging, vervuiling nog geen sprake is. Schoon, schoner, schoonst, en dat in beide betekenissen, is het gevoel dat deze eilanden oproepen. De eenvoud en de hartelijkheid van de bevolking is voor de doorgewinterde zomertoerist een verademing. Alle kleuren hier zijn primair, het zwart van de aarde, het blauw van de zee, het wit van de huizen, alles is even intens. Panarea is of wordt althans door velen beschouwd als het mooiste eiland, bovendien spannend en geheimzinnig vanwege de verborgen baaitjes, grotten en een goed bewaard gebleven prehistorisch dorpje.

Kaarsen op de trap en topattracties
Caltagirone, in vroeger tijden het "Kasteel van de grotten" genoemd, is omsloten door drie heuvels; het is bekend vanwege de prachtige keramische produkten, waarmee in de Arabische tijd de balkons, muren en trappen werden versierd. Het is werkelijk een onvergetelijk schouwspel, als in de nacht van 24 op 25 juli, ter gelegenheid van de viering van het feest van de patroonheilige van de stad, de monumentale trap beschenen wordt door talloze lichtjes. Alle ingelegde stukjes mozaïekwerk reflecteren het licht van de lantaarns, in een van jaar tot jaar verschillend ontwerp. Verzuim vooral niet het Keramisch museum te bezoeken, dat u bereikt via het zogenoemde "teatrino", een klein theatertje, daterend uit het eind van de 18e eeuw.

Pindaro, de Griekse dichter, beschreef Agrigento als de mooiste stad ooit door mensen gemaakt. Het werd in de 6e eeuw v.C. gesticht door Griekse kolonisten, teneinde de Vallei der Tempels te bewaken en te beschermen. Niet ver van Agrigento vinden we Sciacca, het beroemde kuuroord met zijn zwavelbaden, dat 4000 jaar geleden de plaatselijke bewoners angst aanjoeg. Heden ten dage behoort de stad tot de topattracties van Sicilië. De Griekse culturele erfenis treffen we aan in Siracusa, aan de zuidkust. Van omstreeks 600 tot 300 v.C. was Siracusa de belangrijkste stad van de destijds bekend klassieke wereld. Hier woonden o.a. Theocrates, de filosoof, Archimedes, de wetenschapper en Pindaro, de dichter.